Acarlar ya da Acaralılar, Gürcistan’ın güneybatısında bulunan Acara bölgesinin yerel halkına verilen addır. Acarların asıl toprakları Acarabölgesidir ve bu topluluk adlarını buradan almaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]} 16 Temmuz 1921‘de, tarihsel Acaristan topraklarını da kapsayan bölgede bölgenin müslüman karakterinden dolayı Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. Günümüzde Acarlar Acara Özerk Cumhuriyeti dışında, Gürcistan’ın değişik bölgelerinde yaşamaktadır. Ayrıca Türkiye‘nin değişik bölgelerinde yerleşik olarak ve muhacir olarak gelip yaşayan Acarlar bulunmaktadır.

Acarlar Kimdir?

Karadeniz’in doğu bitiminde, Güney Kafkasya’nın Türkiye’ye komşu kesiminde Güney Kafkasya’nın Türkiye’ye komşu kesiminde yaşayan küçük bir kavimdir. Acarlar menşei bakımından Gürcülere benzerler. Konuştukları dil de Gürcülere komşudur. Bununla beraber eski devirlerden beri denizden gelen çeşitli kavimlerin etkisi altında kalmışlardır. 16. yy ortalarında Osmanlı hakimiyetine giren Acarların büyük kısmı Müslümanlığı kabul etmişlerdi. Acara ülkesi 1878’de Berlin Antlaşması ile Rusya’ya verilmiştir. 1918’de Çarlığın yıkılması üzerine bir süre tekrar Osmanlı hakimiyetine geçti. S.S.C.B. ile yapılan antlaşmaya göre 1921’de Osmanlı’ya geri verildi ve 16 Temmuz 1921 tarihinde topraklar üzerinde Gürcistan’a bağlı özerk cumhuriyet olarak mevcut statüsünü kazanmıştır 2. Dünya Savaşından sonra düşmanla işbirliği yaptığı gerekçesiyle Kazakistan’a sürülen Acara halkı Stalin’in ölümünden sonra tekrar topraklarına geri dönmüşlerdir. 1991 yılında Gürcistan’ın bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte Acara Cumhuriyeti statüsünde herhangi bir değişiklik olmamıştır. Bu ülke halen bağımsız Gürcistan Cumhuriyeti’ne bağlı özerk bir yapıdadır.

Rusya’da 1897 yılında yapılan ilk genel nüfus sayımından iki yıl önce “Rus İmparatorluğu’nda Yaşayan Halkların Alfabetik Listesi” başlığıyla bir ön çalışma yapılmış. 1895 yılında Petersburg’ta yayınlanan bu listede Rusya halklarının değişik yayınlarda yer alan ve farklı yıllara ait nüfus bilgileri derlenerek dilleri, dini inançları ve yaşadıkları bölgeyle ilgili kısa bilgiler verilmiştir. Buna göre, Gürcüler (Грузины) ve Guriler (Гурийцы) etnik gruplarından ayrı olarak, Megreller, Pşavlar, Svanlar ve Tuşlar için “Kartvel grubu” (картвельской группы) tanımlaması yapılırken, onlardan faklı biçimde Guri kabilesi (гурийское племя) olarak tanımlanan Acarların (Аджарцы) 1886 yılındaki nüfusu 59.516 kişidir.^[1]

Dil

Acarlar, Gürcüce‘nin lehçelerinden biri olan Acarca lehçesini konuşur. Acara lehçesi, komşu bölge Guria lehçesiyle büyük benzerlik gösterir. Acara lehçesine, Osmanlı döneminde Türkçeden, Güney Kafkas dilleri olan Megrelce ve Lazcadan çok sayıda sözcük girmiştir.

Din

Acarların büyük bölümü, Gürcistan’ın güneybatı kesiminin Osmanlı egemenliğine girmesinden sonra, 16 ve 17. yüzyıllarda Sünni İslam’ın Hanefi mezhebini benimsedi. 1921’de Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti de halkın bu dinsel farklılığından dolayı kuruldu. 1926 yılına değin Acaralı Müslüman Gürcüler Sovyet nüfus sayımında Gürcülerden ayrı bir halk gibi gösterilerek Acaralı ismi ile yazıldılar. Bu tarihteki Acaralı nüfus 71.498 kişiden oluşuyordu. Daha sonraki Sovyet sayımlarında (1939-1989) Acaralılar Gürcü olarak kayıtlara geçirildiler. 1920’lerde Acaralılar, dinsel baskılara ve kolektifleştirmeye karşı çıkarak Sovyet yönetimine başkaldırdılar. Bundan dolayı çok sayıda Acaralı Orta Asya’ya sürgün edildi.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Gürcistan’da Hristiyanlığın yeniden tesis edilmesi sırasında Acara’da özellikle genç nüfus arasında Hıristiyanlık popüler hale geldi. Eşzamanlı olarak bölgede, Acara’ya özelikle Türkiye’den giden kişilerce Sünni Müslümanlığın yeniden canlandırılması çalışmaları yürütüldü. 1990’ların başında, değişik dinden kişilerin yaşadığı Acara Özerk Cumhuriyeti’nde nüfusun % 70’i Müslüman Gürcülerden oluşuyordu. Günümüzde Acara İstatistik İdaresi’nin tahmini rakamlarında bölge nüfusunun % 63’ü Ortodoks Hristiyan, % 30’u Hanefi mezhebinden Sünni Müslüman olarak verilmektedir.

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.