Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti (Amharca: Ityopp’ya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik) Afrika Boynuzu‘ nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde “yeni çiçek” anlamına gelen Addis Ababa‘dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali, Kenya ve Etiyopya’nın komşularıdır. Afrika kıtasının ikinci en kalabalık ülkesidir.

Etiyopya, Avrupalı sömürge güçlerini yenen ve bağımsız bir ülke olarak egemenliğini koruyabilen iki Afrika ülkesinden biridir (diğeri Liberya). 1945 yılında Birleşmiş Milletler‘e üye olarak ilk bağımsız Afrika ülkesi olmuştur. Ülkenin Kızıldeniz boyunca uzanan sahil bölgesinin, 1993‘te yapılan bir halk oylaması sonucunda Eritre adıyla bağımsızlığını ilan etmesi, Etiyopya’nın Kızıldeniz ile olan bağlantısının kesilmesine ve ülkenin bir kara devletine dönüşmesine neden olmuştur.

Etiyopya toplumu

Etiyopya’da 80’in üzerinde etnik grup bulunmaktadır. Oromolar, Amharalar, Tigreler, Sidamolar, Shankellalar, Somalililer, Afarlar ve Gurageler Etiyopya topraklarında yaşayan belli başlı etnik topluluklardır. Bunlardan Oromolar yaklaşık %35 oranla Etiyopya’nın en kalabalık etnik grubunu oluştururlar.

Etiyopya toplumunda birkaç din görülmektedir. Nüfusun %62,7’sini oluşturan Hristiyanlar en büyük dini gruptur.(%43,5 Ortodoks Hristiyan, %18,5 Protestan Hristiyan, %0,7 Katolik Hristiyan). Etiyopya’daki en büyük ikinci dini topluluğu %33,9 oranıyla Müslümanlar oluşturmaktadır. Müslümanların çoğunu Şafii mezhebi ve Selefiyye mezhebine inanan Sünniler oluşturmakta olup, Şiiler ise Müslüman toplumu içinde azınlık olarak bulunmaktadır. Ayrıca Etiyopya’da %2,7 oranında Animist ve %0,6 oranında diğer dinlere inananlar bulunmaktadır.^[2] İsrail devletinin kuruluşundan sonra Filistin‘e göçmüş olsa da az sayıda Falaşa Yahudisi bulunmaktadır.

Eritre

Eritre veya Eritre Devleti (IPA: [/ˌɛrɨˈtreɪə/], [/ˌɛrɨˈtriːə/]) (Ge’ez: ኤርትራ ʾErtrā, Arapça: إرتريا Iritriya), Doğu Afrika‘nın kuzeyinde bir ülke. Batıda Sudan, güneyde Etiyopya ve güneydoğusunda Cibuti ile çevrilmiştir. Ülkenin doğusu ve kuzeydoğusu Kızıldeniz sahili boyunca uzanır. Suudi Arabistan ve Yemen tam karşısındadır. Dahlak Takımadası ve Hanish Adalarının birkaçı Eritre’ye aittir. Başkenti Asmara‘dır.

Eritre, İtalya tarafından işgal edildi ve resmen 1 Ocak 1890’da İtalyan kolonisine dahil edildi. Önceden ilk-Etiyopya devletinin iki yüz yıldan beri bir parçasıydı. İtalyanlar’ın II. Dünya Savaşını kaybetmeleri üzerine Eritre, 1941’den 52’ye kadar Birleşmiş Milletlerin himayesine verildi. BM bayrağı bütün resmi binalarda bulunuyordu.^[6]

2 Aralık 1950’de BM Genel Kurulu 390 A (V) Kararı ile Eritre’yi Etiyopya ile birleştirmeyi kararlaştırdı.^[7] 1951’in Eylül’ünden 1962’nin Kasım’ına kadar Eritre Etiyopya’nın özerk bölgesi olarak kaldı.

BM kararı Eritre halkının isteği haricinde alındı. Huzursuzluğun artması ve Etiyopya’ya karşı olan direniş nihayetinde 1962’de Etiyopya hükûmetinin Eritre’yi 14. şehir olma kararı almasına yol açtı. Eritre bağımsızlık hareketi 1960’ların başlarında biçimlendi ve 31 yıl boyunca sivil savaş olarak Etiyopya hükûmetine karşı patlak verdi. Nihayetinde 1991’de bitti. 1993’te bir BM referandumuyla Eritre’nin Etiyopya’dan bağımsız olduğu açıklandı.^[8] Eritre iki büyük dine ev sahipliği yapan çok dilli ve çok kültürlü bir ülkedir ve dokuz etnik gruba sahiptir. Resmi dili olmamasına rağmen hükûmet iki “çalışma dili” olan Tigrinya dili ve Arapça bütün resmi yazışmalarda kullanılıyor. İngilizce de hükûmetin bütün uluslararası iletişimlerinde 5. derece eğitim kurumlarında kullanılıyor. İtalyanca da sömürge döneminden kalan kuşakların torunları tarafından kullanılıyor.^[9]

Demografik

Eritre toplumu heterojen (farklı) etnik gruplara sahiptir. Bağımsız nüfus sayımı henüz yapılmamış olmasına rağmen Tigrinya halkı ve Tigre halkı birlekte yaklaşık %80’lik kısma sahiptir. Bu da ülkenin M.Ö. 900 ile 500 yılları arasında Güney Arabistan‘daki Saba‘dan büyük göçlerle buraya yerleşen Sami nüfusunun büyük çoğunluğunu teşkil ediyor. Bunlar Eritre’deki Sabean alanının Kebassa’daki dağlık bölgelerinin merkezinde ve Eritre’nin kuzeyinde bulunurlar. Orada Saba halkı gibi aynı coğrafik koşullarla karşılaşan Sabeanlar yamaçlarda yapılmış evleri ve eski tarım ürünleri buldular.

Dil

Eritre’de bugün birçok dil konuşuluyor olmasına rağmen henüz resmi bir dilleri yoktur: Tigrinya dili ve Arapça en çok konuşulanlardır; İtalyanca ve İngilizce‘de büyük oranda anlaşılır.^[17].

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.