İspanyollar (İspanyolca: Españoles), Güneybatı Avrupa‘nın İber Yarımadası‘nda yer alan İspanya‘nın yerli halkına verilen isimdir. Bunun yanı sıra, en büyük kısmı Latin Amerika‘da olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde İspanyol kolonizasyoncuları soyundan gelen önemli sayıda İspanyol yaşamaktadır.

Doğu ve güneydoğudan Akdeniz, kuzey, kuzeybatı ve güneybatıdan Atlas Okyanusu ile kuşatılan ülkenin batısında Portekiz, kuzeyinde Fransa ve Andorra bulunur. Yönetimi altındaki Balear, Chatarinas (Akdeniz) ve Kanarya (Atlas Okyanusu) adaları ile Afrika kıyılarındaki Ceuta ve Melilla şehirleri dahil yüzölçümü 504.783 km2, nüfusu 39.371.000’dir (1998). Başşehri Madrid (2.910.000), diğer büyük şehirleri Barselona (1.624.000), Valencia (753.000), Sevilla (659.000), Zaragoza (586.000) ve Malaga’dır (512.000). Meşrutî monarşiyle idare edilen ülke iki meclisli (dört yıl için seçilen 350 üyeli millet meclisi ve 257 üyeli senato) bir parlamentoya sahiptir.

İspanya’nın resmi dili olan İspanyolca (Kastilyaca olarak da bilinir), İspanya’nın kuzeyindeki Kastilya bölgesinin Orta Çağ lehçesine dayanarak oluşturulmuş standart bir dildir. Ayrıca yoğun olarak konuşulan bölgesel diller de vardır. Baskça, Aranca, Katalanca ve Galiçyaca gibi dillerin haricinde Romen dilleri de konuşulmaktadır.

Tarihçe

İspanya’da yaşayan ilk modern insanların 35.000-40.000 yıl önce İber Yarımadası’na gelen Neolitik insanlar olduğu düşünülmektedir. Daha yakın tarihte ise MÖ 3000-4000’lerde İberyalılar ilk olarak Akdeniz kıyılarına yerleşmişlerdir. Demir Çağı sırasında Keltler İspanya’ya gelmişlerdir. İberyalılar ile kültürel bağları olan kuzey İspanya yerleşiği bazı kabileler Seltibaryanlar (İngilizce: Celtiberians İspanyolca: celtíberos) olarak adlandırılmıştır. Bunlara ek olarak Tatarlar olarak adlandırılan bir kabilenin de İspanya’nın güneybatısına yerleşmiş ve medeniyet kurmuş Fenikeliler olduğu düşünülmektedir. Denizci Fenikeliler, Yunanlar ve Kartacalılar Akdeniz kıyılarında yüzyıllarca ticari koloniler kurmuşlardır. Kartacalılar ile Romalılar arasında geçen İkinci Pön Savaşı bugünkü İspanya ve Portekiz sınırlarında geçmiştir.[6]

MÖ IV. yüzyılda Fenikeliler, sonra Grekler, ardından da Romalıların istilasına uğrayan yerli halk arasında Hıristiyanlık ve Latincenin yayılması, Roma hakimiyeti döneminde gerçekleşmiştir. M.S. IV. yüzyıl sonlarında Roma İmparatorluğu’nun merkezî otoritesinin zayıflamasıyla İspanya bu kez Sueviler, Vandallar, Alanlar ve Vizigotlar gibi barbar Germen kavimlerinin istilasına uğramıştır. Bunlar içinde Vizigotlar, geldiklerinde 200 bin nüfusa sahip oldukları halde 468 tarihinde ülkenin büyük bölümünü ele geçirerek Tuleytula merkez olmak üzere bir devlet kurmuşlardır. [7]

İber yarımadasında Vizigotların yönetiminde çatışmalar yaşanıyorken Endülüs Emevîleri “Tarîf b. Mâlik” komutasında 711 yılında bölgeyi fethetmişlerdir.[8][9] Yönetimdeki başarı bölge halkının 11. yüzyıla kadar Müslüman kültürüne yakın olmasını sağlamıştır. 10. yüzyıla kadar halkın büyük bir kısmı Müslüman ve Hristiyan iken küçük bir azınlık ise Yahudiliği benimsemiştir.

15. yüzyıldan itibaren İspanya, Roman topluluklarına ev sahipliği yapmıştır. Genel olarak Çingene (İngilizce: gypsies İspanyolca: gitanos) olarak adlandırılan bu eski ve göçebe topluluk Batı Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa’dan göç etmişlerdir.

16. yüzyılda, yeni kıtanın keşfinden sonra yaklaşık 240,000 kişilik İspanyol askeri, Amerikan limanlarına girmiştir. Sonraki yüzyılda bu sayıya 450.000 nüfus daha eklenmiştir. Meksika ve Peru İspanyolların 16. yüzyıldaki ilk sömürgeleri olmuştur. 18. ve 19. yüzyılda yaklaşık 3,5 milyon İspanyol, Amerika kıtasına, Arjantin, Uruguay, Meksika, Brezilya, Şili, Venezuela ve Küba’ya göç etmiştir.[10] Ayrıca Venezuela, Fas ve Cezayir‘e yüksek oranlarda göçler olmuştur.[11]

İspanyol Kökenli İnsanların Dünya Üzerinde Dağılımı [12][13][14][15][16]
İspanya 40 milyon
Arjantin 25 milyon
Brezilya 15 milyon
Meksika 15 milyon (%75)
Kolombiya 8,4 milyon
Küba 7 milyon
Venezuela 5,6 milyon
Şili 5,5 milyon
Peru 4,2 milyon
Kosta Rika 3,2 milyon
Porto Riko 3,2 milyon
ABD 2,4 milyon
Uruguay 1,8 milyon
Fransa 1,5 milyon
Dominik Cumhuriyeti 1,5 milyon
Bolivya 1,3 milyon
Ekvador 0,9 milyon
Nikaragua 0,9 milyon

Modern Göçler

İspanya’nın nüfusu son yüzyıldaki göçlerle daha da renklenmiştir. 2000’den 2010’a dünyanın en yüksek kişi başına göç oranına ve ABD’den sonra dünyadaki ikinci en yüksek mutlak net göç oranına sahip ülke İspanya’dır. Nüfusun yaklaşık %10’unun göçmenler oluşturmaktadır.[17] Özellikle Avrupa, Latin Amerika, Çin, Filipinler, Kuzey Afrika ve Batı Afrika’dan göç alan ülkenin resmi araştırma örgütü INE’ye göre ise alınan göçlerin, göç eden nüfustan düşük olması sebebiyle son mevcudiyetiyle 46 milyon 152 bin 925 olan İspanya’daki nüfusun 2021 tarihinde 45 milyon 585 bin 574’e ineceği belirtilmiştir.[18]

İspanya Dışında İkamet Eden İspanyol Nüfusları INE Verileri[3]
Kıta Toplam Kadın Erkek
Avrupa Kıtası Toplamı 602.178 295.638 306.540
Afrika Kıtası Toplamı 14.917 7.994 6.923
Amerika Kıtası Toplamı 1.049.465 510.517 538.948
Asya Kıtası Toplamı 19.310 10.491 8.819
Okyanusya Kıtası Toplamı 16.908 8.567 8.341
Genel Toplam 1.702.778 833.207 869.571
İspanya Vatandaşlarının Diğer Ülkelere Dağılımı – INE verileri [3]
Ülke Toplam Kadın Erkek
Arjantin 345.866 161.441 184.425
Fransa 189.909 93.974 95.935
Venezuela 173.456 87.203 86.253
Almanya 108.469 54.229 54.240
İsviçre 93.262 47.470 45.792
Brezilya 9.226 47.231 45.029
Meksika 86.658 44.451 42.207
ABD 79.495 39,204 40.291
Küba 75.433 33.432 42.001
İngiltere 64.317 29.317 35.001
Uruguay 58.623 27.482 31.141
Belçika 45.485 23.179 22.306
Şili 40.492 19.965 20.527
Andorra 23.605 11.665 11.940
İtalya 18.116 6.228 11.888
Avustralya 16.379 8.308 8.071
Dominik Cumhuriyeti 14.808 7,835 6.973
Kolombiya 14.688 7.364 7.324
Kanada 11.539 6.008 5.531
Ekvador 10.147 5.152 4.995
Panama 7.344 3.971 3.374
Fas 6.586 3.477 3.109
Guatemala 5.877 3.037 2.840
Bolivya 5.793 3.016 2.777
İsveç 5.511 3.095 2.416
Kosta Rika 4.903 2.573 2.331
İrlanda 4.756 2.027 2.729
Lüksemburg 3.728 1.776 1.952
Paraguay 3.676 1.856 1.820
Çin 3.055 1.843 1.212
Avusturya 2.614 1.195 1.419
Norveç 2.415 1.318 1.097
Danimarka 2.353 1.235 1.118
İsrail 1.994 943 1.051
El Salvador 1.788 931 857
Honduras 1.685 868 817
Rusya 1.683 890 793
Japonya 1.521 901 620
Birleşik Arap Emirlikleri 1.498 806 692
Yunanistan 1.444 639 805
Nikaragua 1.392 736 656
Finlandiya 1.218 702 516
Ekvator Ginesi 1.184 694 490
Türkiye 1.134 585 549

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.