Kosta Rika (İspanyolca: Costa Rica ya da República de Costa Rica), bir Orta Amerika ülkesidir. Kosta Rika adı İspanyolcada zengin sahil anlamına gelmektedir. Kuzeyde Nikaragua, güneydoğuda Panama ile komşudur. Batısında Büyük Okyanus, doğusunda ise Karayip Denizi vardır. Büyük Okyanus’taki toprağı Cocos Adası Ulusal Parkı dolayısı ile Güney Amerika ülkesi Ekvador‘a komşu sayılmaktadır. Ayrıca Kosta Rika, ordusu bulunmayan az sayıdaki ülkelerden biridir.

Kosta Rika topraklarında insan yaşamının izleri MÖ 10.000-7.000 yılları arasına tarihlendirilmekte olup bölgede 5.000 yıldır tarımsal faaliyet yapıldığı bilinmektedir. 1502 yılında Kristof Kolomb’un koloni faaliyetleri kapsamında geldiği ve halkta gördüğü altın takıların çokluğuna bakarak bölgenin zengin altın yataklarına sahip olduğu düşüncesiyle “Zengin Kıyı” anlamına gelen “Costa Rica” adını verdiği bölge, 16. yüzyılın ortasında bir İspanyol kolonisi hâline gelmiştir. İspanyolların yerli halka yönelik acımasız uygulamaları nedeniyle yaklaşık bir asır içerisinde yerli nüfusu 400.000’den 10.000’e kadar gerilemiş, hayatta kalanlarsa asimile edilerek ülkede yerli halkın izleri tamamen silinmeye çalışılmıştır.

16. yüzyılda İspanyol kolonisi olmadan önce bu topraklarda oldukça seyrek bir yerli nüfus bulunuyordu. 19. yüzyılda İspanya’dan bağımsızlığını kazandığında dış dünyaya kapalı ve fakir bir ülke olan Kosta Rika, aradan geçen yıllarda Latin Amerika’nın en istikrarlı, müreffeh ve gelişmiş ülkelerinden biri haline geldi. 1949 yılında kabul edilen bir yasa ile ülkede ordu tamamen kaldırılmıştır. Egemen devletler arasında bunu gerçekleştiren pek az devlet vardır. Kendisiyle aynı gelir seviyesindeki ülkelere göre çok daha fazla insani kalkınma gerçekleştirdiği için 2010 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından örnek ülke seçilmiştir. 2011 yılında ise yine aynı kuruluş tarafından insani kalkınma ve eşitsizlikle mücadele yanı sıra, sürdürülebilir cevre politikaları konularında UNDP’nin örnek gösterdiği bir ülke olmuştur.

Tarih

Kristof Colomb öncesi dönem

Kosta Rika’da yapılan arkeolojik kazılarda bulunan en eski insan izleri Turrialba Vadisi‘ndeki taştan yapılan aletlerdir. Bunlar MÖ 10.000 – 7.000 yıllarında yaşamış çeşitli avcı-toplayıcı ziyaretçilere aittir. Buluntular arasında Kuzey’deki kültürlere ait mızrak uçları ve Güney Amerika’daki kültürlere ait oklar bulunmuştur. Bu buluntulardan dolayı aynı anda iki kültürün bir arada yaşadığını varsayabiliriz.

Bundan 5.000 yıl önce yaygın şekilde tarım yapıldığının izlerine ulaşılmıştır. Yetiştirilen tarım ürünleri yumrular ile havuç ve diğer köklerdi. MÖ 2. ve 1. bin yıllarda yaşamış dağınık ve çok küçük ölçekli yerleşik tarım toplulukları tespit edilmişse de, avcı-toplayıcı toplumun tarım toplumuna evrilmesinin kesin tarihleri bilinmemektedir.

Bulunan en eski tarihli çömlekler MÖ 3.000 ve 2.000 yılları arasına aittir. Modern Kosta Rika kültürüne yerli halkın etkisi diğer ülkelere göre oldukça sınırlıdır, çünkü Kolomb öncesi dönemde bu topraklarda kayda değer bir yerli nüfusu bulunmuyordu. İspanyol egemenliğinden önce bu bölgede yaşayan nüfus, büyük ölçüde evlilikler yolu ile, İspanyolca konuşan topluluk ile kaynaştı. Kosta Rika’nın güneyinde Panama sınırına yakın Talamanca Sıradağlarında halen yerli kültürünü yaşayan Bribri ve Boruca Kabileleri çok özel istisnalardır.

İspanyol Sömürgesi Dönemi

“Zengin Sahil” anlamına gelen Kosta Rica isminin ilk olarak kim tarafından kullanıldığı ile ilgili riyayetler çeşitlidir. 1502’de yaptığı son seferde Kristof Kolomb‘un Kostarika’nın doğu kıyılarına uğradığı ve yerlilerin çok miktarda altın mücevher kullandığını görünce bu bölgeyi “Zengin Sahil” olarak tanımladığı mı yoksa 1522’de batı kıyılarına ulaşan ve burada karşılaştığı yerlilerin altın mücevherlerine el koyan konkistador Gil Gonzalez Davila‘nın mı bu tanımlamayı ilk olarak yaptığı tartışmalıdır.

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.