Makedonlar (Makedonca: Македонци – Makedontsi), Balkan Yarımadası‘nda çoğunlukla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde yaşayan bir Güney Slav etnik grubudur. Güney Slav dili olan Makedoncayı konuşurlar. Makedon etnik unsurunun yaklaşık üçte ikisi Makedonya Cumhuriyeti’nde yaşar.Ancak diğer ülkelerde bir dizi topluluklar da vardır.

Orijin

Makedonların “kökenleri” çeşitli ve zengindir. Antik dönemde merkezi Aşağı Strymon olan, Kuzey Makedonya’daki Vardar havzasında Paionyanlar tarafından iskan edildi. Pelagonesler, Pelagoniyenye’de Yukarı Makedon halkları tarafından iskan edildi; batı bölgesinde iken İlirya (Ohri-Prespa) halkları tarafından iskan edildiği söyleniyordu.[33] Geç Klasik Dönemde, madenciliğe dayalı birçok gelişmiş polis tipi yerleşim vardı ve bunun yanında ekonomi gelişiyordu.[34] Bu gelişim sayesinde Paeonia, Makedonya Krallığı‘nın kurucu eyaleti oldu.[35] Roma’nın bölgeyi fethiyle Romalılaşma başladı. Bu Romalılaştırma bölge üzerinde kalıcı bir etki bıraktı.[36]

Antropolojik olarak Makedonlar, Balkanlarda tarih öncesi ve tarihi demografik süreçleri temsil eden genetik soya sahiptir. Bu tür soy da genellikle diğer Güney Slavları olan Bulgarlar, özellikle, Sırplar, Boşnaklar, Karadağlılar ve aynı zamanda kuzey Yunanlar ve Rumenler bulunur.

Kimlik

Makedonların büyük çoğunluğu bir Slav dili konuşur, kendilerini Ortodoks Hıristiyanlar olarak tanımlayarak komşuları ile kültürel ve tarihsel “Ortodoks Bizans-Slav mirası”nı paylaşır.

“Makedon” etnik köken kavramı, Ortodoks Balkan komşuları tarafından farklı bir etnik olarak görülmektedir.[37][38][39][40][41][42] Bu Makedon kimliği, 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıktı ve bu 1940’larda Yugoslav devlet politikasına dayandırıldı.[43][44][45][46][47] Ancak modern araştırmacılar dünya üzerindeki varlığını sürdüren bütün ulusların modern yapılar olduğunu bilmektedir. Uzun geçmişe ile etnik gruplar, Romantik Milliyetçilik hareketi sırasında ‘antik geçmiş’ ve ‘yeniden icat’ dönemi yaratmak istediler.

Ortaçağ boyunca farklı bir etno-politik Makedon kimliği vardı.

Makedonya (Bulgarca: Македония Makedoniya, Makedonca: Македонија Makedoniya, Modern Yunanca: Μακεδονία Makedonia), Balkanlar’da bir devlet olan Kuzey Makedonya‘yı, Bulgaristan‘nın güneybatısında yer alan Blagoevgrad ilini ve Yunanistan‘ın Güney Makedonya olarak da bilinen kuzeyinde üç idari bölüme ayrılmış (Batı, Orta ve Doğu Makedonya ve Trakya) araziyi kapsayan kültürel, coğrafi bölgedir.

Coğrafya

Makedonya bölgesi, kuzeyde Karadağ ve Şar Dağları; doğuda Rila ve Rodop Dağları; güneyde Selanik, Olimpos Dağı ve Pindus Dağları boyunca Ege kıyısı; ve batıda Ohri ve Prespa Gölü ile çevrilidir. Bölgenin toplam yüzölçümü 67.000 km²’dir. Bölgenin nüfusu 4.900.000 civarında belirtilmektedir.

Coğrafi Makedonya (bölge)  Makedonya (Yunanistan)Makedonya (ülke)Blagoevgrad iliAntik:Makedonya (eski krallık) başkentleri

Makedonya bölgesinin sınırları tarih boyunca sık sık değişmiştir. 19. yüzyıl Makedonya’sının sınırları ile 12. yüzyıl Makedonya’sının sınırları birbirinden oldukça farklıdır. Bunun sebepleri, bölgede yaşayan halkların etnik köken, dil ve din yapıları bakımlarından diğer bölgelerden daha karışık olması ve stratejik konumundan dolayı güçlü devletlerin çıkarları için öncelikli değer taşımasıdır.[1]

Bölge tarihte birçok siyasi egemenlik içinde yer almıştır. İlk Makedonya Krallığı MÖ 700-600 yıllarında yaşamıştır. MÖ 336 yılında Büyük İskender bölgenin hâkimi olarak tahta çıktı. Birinci (MÖ 215-205) ve İkinci Makedonya Savaşları (MÖ 200-197), bölgenin o dönemde de değerli olduğunu göstermesi açısından önemlidir. MS 15-20 tarihlerinde Makedonya, Roma İmparatorluğu’nun bir eyaleti hâline geldi. 300 yılında Moesia eyaletine bağlanan bölge, 326 tarihinde bu eyaletten ayrıldı. Roma egemenliğinden sonra 578 yılında Makedonya ilk Slav akınına uğradı. 896–900 yıllarında bölge, Türklüğünü kaybedip Slavlaşmış olan Simeon’un Bulgar İmparatorluğu’na dâhil oldu. 1230–1246 tarihlerinde Asen tarafından ilhak edilen Makedonya, 1345–1355 tarihleri arasında Sırp çarı Stefan Duşan’ın hâkimiyeti altına girdi.[1][2]

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi

1843-1927 yılları arasında çeşitli görüşlere göre Makedonya sınırları

14. yüzyıl ile beraber Türkler, Makedonya’nın kontrolünü ele geçirmeye başlamışlardır. 23 Eylül 1371 tarihinde Osmanlı Türklerinin Çirmen’de Haçlı ordusunu yenilgiye uğratması Doğu Roma’nın korkusunu arttırdı.[3] Osmanlı İmparatorluğu’nun Makedonya’daki fethi devam etti ve 1373’te Makedonya’nın fethi büyük ölçüde rayına oturdu. 1382 tarihinde Manastır, 1385 tarihinde Pirlepe ve Ohri, 1386 tarihinde Niş alındı. II. Kosova Savaşı ile 1448 yılında Makedonya kesin olarak Osmanlı İmparatorluğu sınırları içine girdi.[1]

Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar’da topraklarını doğudan batıya olarak belirtilecek bir şekilde genişletmiş, bu bölge de Osmanlı idaresi için ilk büyük duraklardan olmuştur. İmparatorluğun içinde yüzyıllarca yer alan verimli, nüfuslu bir bölge özelliği kazanmıştır. Bu bölge 1912–1913 Balkan Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılan son bölgedir.

Balkanlar, Müslüman Osmanlı İmparatorluğu ile Hristiyan Avrupa devletleri arasında geçiş bölgesiydi. Bu sebeple etnik köken ve din açılarından homojen bir yapı oluşamamıştır.[1] Bu durum, Balkanlar’ın bir kesimi olan Makedonya için de aynı şekilde geçerli olmuştur.

Osmanlı idaresi altında bölge Makedonya adıyla anılmamıştır. İlk fetihler döneminde Rumeli Eyaleti içinde yer alan bölgede en son Kosova Vilayeti, Manastır Vilayeti, Selanik Vilayeti adlı idari bölgelerin bazı kısımları ve tamamı yer almıştır.[4]

Osmanlı döneminde Türk nüfusu bakımından oldukça yoğun olan bölge, Osmanlı idaresi sonrasında yaşanan siyasi ve toplumsal sıkıntılar sebebiyle büyük göçlere sahne olmuştur. Bütün göçlere rağmen, Makedonya bölgesi içinde özellikle Kuzey Makedonya içinde ciddi bir Türk nüfusu bugün de yaşamaktadır.

1870

Ortodoks Piskoposluğu kilisesinin 1870‘te kurulması Makedonya’daki Yunanları Bulgarlara karşı kışkırttı ve Ayastefanos Antlaşması‘nın, Berlin Antlaşması ile iptal edilen kısa ömürlü “Büyük Bulgaristan”ı, yeni Bulgaristan devletini sürekli olarak revizyonist hâle getirdi. Berlin Anlaşması’nın bir başka yönü, Bosna-Hersek ‘in Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından yönetilmesi, Sırbistan ile Karadağ‘ı bölen Yeni Pazar Sancağı’na asker yerleştirilmesi oldu. Bu durum aynı zamanda, Sırbistan’ın Makedonya’ya, geçici olarak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu‘ın denetimi altında bulunan kendi doğal alanı ve gelecekte yayılacağı bölgeler (aynı zamanda büyük Sırp nüfusuna sahip bölgeler) olarak bakmasıyla sonuçlandı.

Vardar Makedonya’sı

Yugoslavya‘nın bir bölümü Vardar Makedonya’sı olarak bilinir. Balkan Savaşları’nda Bulgaristan tarafından işgal edildiği I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı dönemleri dışında, önce Sırbistan‘a, daha sonra Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı’na, nihayet Aralık 1918’de kurulan Yugoslavya‘ya ait olmuştur.

1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin iç savaş ile çökmesi sırasında Kuzey Makedonya, eski devlet yapısından ayrılıp bağımsız bir devlet olmuştur. Bu olay sonucunda Vardar Makedonya’sı olarak da belirtilen ve Makedonya bölgesinin kuzey kısmını oluşturan kesim, bağımsız bir devlet hâline gelmiştir.

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.