Melanezyalılar, Yeni Gine’den Vanuatu ve Fiji adalarına kadar geniş bir alana yayılmış, Melanezya’nın baskın sakinleridir. Çoğu, Avustronezya dil ailesine (özellikle Okyanusya dilleri) veya birbirleriyle soysal açıdan ilgisiz Papua dillerine ait bir dili konuşur. Konuşulan diğer dil ve kreyollar, Tok Pisin, Hiri Motu, Solomon Adaları Pijini, Bislama ve Papua Malaycasıdır.[1]

Melanezya (Yunanca: μέλας kara, νῆσος ada), Büyük Okyanus‘ta Avustralya‘nın kuzeyinde ve Endonezya‘nın doğusunda yer alan ada öbeği.

Yeni Gine, Bismarck takımadaları, Louisiade takımadaları, Solomon ve Fiji adaları, Yeni Kaledonya ve ona bağlı adalar ile Vanuatu ve ona bağlı adalardan meydana gelir.

Tüm bu adalarda tropikal iklim hüküm sürer. Yeni Gine’nin kuzeyinde, Salomon ve Vanuatu adalarında nemli ve sağlığa zararlı olan iklim, güneydoğuda nispeten elverişlidir. Mercanlar, birçok mercan kayası ve adası meydana getirmiştir. Fakat tüm büyük adalar, kıvrılmalar veya volkanik yağışmalar sonucunda oluşmuştur. Bazı yanardağlar hâlâ tehlikeli şekilde püskürür.

2011 yılında yapılan bir ankette, Melanezyalıların %92,1’inin Hıristiyan olduğu tespit edilmiştir.[2]

Köken ve genetik

Melanezya adalar grubunun ilk sakinleri muhtemelen günümüz Papua halkının atalarıydı. Güneydoğu Asya’dan göç eden bu halklar, Makira da dahil olmak üzere Solomon Adaları’nın ana adalarına kadar doğudaki pek çok adada yaşamışlardır.[3]

Daha sonra, günümüzden 3.000 yıl önce, Avustronezyalılar özellikle Yeni Gine‘nin kuzey kıyısına ve bölgenin kuzeyindeki ve doğusundaki adalara göç etmişt ve Papua dilleri konuşan yerlilerle temas kurmuşlardır.[4] Aralarındaki temasın uzunluğu ve melezleşmenin boyutu hakkında tartışmalar olsa da, bölgede kültürel, dilsel ve genetik değişimler meydana gelmiştir.[5] Günümüzde Melanezyalılar genellikle Papualı ve Avustronezyalı olarak etnolojik iki gruba ayrılırlar.[6][7]

Çalışmalar, Melanezya adalarında yaşayan gruplar arasında yüksek oranda genetik farklılaşma ve çeşitlilik tespit etmiştir ve halkların yalnızca adalar arasında değil, aynı zamanda aynı adada yaşayan ama farklı diller konuşan veya farklı bir topografik bölgede yaşayan gruplar arasında da yüksek farklılaşma gösterdiği bulunmuştur. Adanın boyutuyla da çeşitlenme alakalı olmaktadır. Bu çeşitlilik, ilk yerleşimden bu yana on binlerce yıl boyunca ve Polinezya atalarının adalara daha yeni gelmesinden sonra gelişti. Özellikle Papua dilleri konuşan gruplar izole kaldıklarından farklılaştığı ve sahil şeridindeki Avustronezya dilleri konuşan grupların daha fazla birbirine karıştığı tespit edilmiştir.[4][6]

Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, Afrika dışındaki bütün insanların Neandertallerden bazı genleri miras aldığını ve Melanezyalıların tarih öncesi atalarının Neandertallerin kuzeni Denisova insanı ile %4-6 oranında genom paylaştığı ortaya konmuştur. Malenezyalılar, Denisova insanlarıyla karışmış tek bilinen modern insan topluluğudur.[8]

Melanezya’da sarı saç görülme sıklığı

Sarışınlık, Avrupa, Orta Asya ve Kuzey Afrika dışındaki yerli popülasyonlarda nadirdir, ancak bu özellik bazı Melanezyalılarda (ve bazı Avustralya Aborjinlerinde) bağımsız gelişmiştir.[9] Bu özellik, bu insanlara özgü olan TYRP1 alelinden kaynaklanır ve diğer Avrasyalı toplumlardaki sarışınlığa neden olan genle bağlantılı değildir. Avrupa’da ve Asya’nın bazı bölgelerinde ortaya çıkan sarı saçlarda olduğu gibi, sarılık insidansı çocuklarda yetişkinlere göre daha yaygındır ve saçlar olgunlaşırken koyulaşmaya meyillidir.

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.