Buşmanlar Botsvana ve Namibya‘ya komşu Kalahari çölünde yaşayan Güney Afrika halklarına verilan addır. Khwe Khoe, Basarwa veya San olarak da bilinirler. Bu halkaların dillerinde kendilerine topluca verilen bir isim bulunmamaktadır. Arkeolojik kanıtlar bu halkların güney Afrika’da (ve muhtemelen Afrika’nın diğer bölgelerinde de) en azından 22 bin yıldır yaşadıklarını göstermektedir.

Buşman kültürü geleneksel bakımdan toplayıcı-avcı bir kültürdür. Çoğu Buşman grupları sığır çiftlikleri veya açılan av arazileri sebebiyle yaşam alanlarının daraltılmasından dolayı sıkıntı yaşamakta ancak merkezi hükûmet ise hakların kendi yaşamlarını sürdürebilecek alanlara sahip olduğunu iddia etmektedir.

Namibya’da yaklaşık 27 bin San bulunmaktadır. Güney Afrika’da 30 bin yıldır Sanların yaşamına dair bol miktarda kanıt, kıta genelinde pek çok yerde rastlanmaktadır. Bu muazzam insanların avcı toplayıcı yaşam tarzı, bölgede yaşayan diğer insanlarca tehlikeye atılmaktadır. Geleneksel olarak San insanlarının lider ya da şefleri bulunmamakta; grup kararları topluca alınmakta kişisel tercihler konusunda ise bireyler serbest karar alma hakkına sahip bulunmaktadır. Grup sayısı normal zamanlarda 100’ü geçerken, kuraklık zamanında 10 kişinin altına düşebilmektedir.

Göçebe olan San’lar, su, av hayvanları ve yenilebilir bitki ararlar. Tarım ve hayvancılıkla uğraşmayan San kabilesi, sahip oldukları her şeyi yanlarında taşırlar. Geleneksel olarak kadınlar toplayıcılıkla uğraşırken, erkekler avlanırlar.

Bantu kabileleri ile başlarda barış içerisinde yaşayan San kabilesinin üstünde Bantu kabilesinin nüfusunun artmasıyla baskı oluşmaya başladığı düşünülmektedir. Pek çok San insanı köle edilmiş ve diğerleri Namibya, Botswana ve Güney Afrika’nın kurak bölgelerine göç etmek durumunda kalmışlardır.

Hollanda asıllı Güney Afrikalı Boer’ler tarafından insan olarak algılanmayan San Toplumu bireylerinden 200 yıllık süreç içerisinde yaklaşık 200.000’inin öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Kalan 55 bin San kabilesi üyelerinin % 60’ı Kalahari Botswana’da, %35’i Namibya’da ve diğerleri ise Güney Afrikanın çeşitli bölgelerinde yaşamaktadır.

Namibya’daki Twyfelfontein ve Brandberg, en eskisi 28 bin yıllık olduğu tahmin edilen Bushman sanatı bakımından zengin olan iki bölgedir.

Bu kültürü korumak için yürütülen çalışmalara rağmen, San insanlarının avcı toplayıcı yaşam tarzını muhafaza edebildikleri bölgeler yavaşça ticari tarım alanı veya madencilik arazisine dönüşmektedir.

1950-1990 arasında sömürge yönetiminin zorla uyguladığı modernizasyon programı çerçevesinde San toplumu tarıma yönelmiştir. Yaşam tarzlarındaki değişikliğe rağmen antropoloji ve genetik alanında pek çok bilgi sunmaktadırlar. 2009 yılında tamamlanan Afrika’nın genetik çeşitliliği hakkındaki bir çalışma, San insanlarının, numune alınan 121 farklı Afrika topluluğu içerisinde en yüksek genetik çeşitliliğe sahip 5 topluluğu içerisinde olduğunu ortaya koymuştur. San’lar aynı zamanda ortak genetik ataya sahip ve kültürel benzerlik gösteren bilinen 14 “atadan kalma popülasyon grubu”ndan biridir.

DNA Haritam tarafından Türkiye’ye özel satışa çıkarılan Genetik Köken Testi’ni satın almak için tıklayınız.